از راست به چپ: آقایان علیرضا شیخ عطار سفیر وقت، رمضانی، نگارنده، دکتر علی عماری و نوبری

بعد از متن سنخنرانی به زبان آلمانی و انگلیسی، گزارش عملکرد مرکز را به زبان فارسی ملاحظه نمائید:

Im Namen Gottes

Sehr verehrte Damen und Herrn,

Zunächst einmal möchte ich den 50. Jahrestag der Gründung dieser großen Moschee zu den leuten, den öffentlichen Verkehr zu dieser Moschee haben, der Einwohner der Hamburgs und die Behörden des Hamburgs Staats zu gratulieren; die Moschee, die, zusätzlich eines heiligen Orts der Anbetung Gottes ist, auch eine touristische Grundlage für Muslime und Nicht-Muslime der ganzen europäischen Ländern ist.

In den ersten Jahren, wenn diese Moschee baute, die muslimischen Gemeinschaften waren nicht so sehr in Deutschland im Allgemeinen und in Hamburg im Besonderen. Es war eine Gemeinschaft der iranischen Muslime, die Geschäftsmänner in Hamburg waren, durch Beratung mit ihren hohen religiösen Stellung in Ghom, namlich Seine Eminenz Ayatollah Boroujerdi (März 23, 1875 - März 30, 1961), beschlossen, eine Moschee für ihre sozialen und religiösen Pflichten zu bauen.

Später werden die muslimischen Gemeinden in ganz Deutschland erhöht. Eine große Anzahl von Muslimen nach und nach aus muslimischen Ländern in Asien, Mittlerer Osten und Nordafrika in dieses Land eingewandert. Sie kamen in dieses Land entweder für Arbeit und Geschäft oder aufgrund von Kriegen und Unruhen in ihren eigenen Land.

Heutzutage gemäß den authentischen Schätzungen ungefähr 4,3 Millionen Muslime Leben in Deutschland, einschließlich die Anzahl der 90.000 von Hamburg.

Muslime in ganz Deutschland aus verschiedenen ethnischen Gruppen und religiösen Teilungen haben immer glücklich in diesem Land gelebt und sie haben Koexistenz mit den Christen gehabt, die Hauptreligion in Deutschland.

Gemäß den islamischen Lehren, sollten islamische Gesellschaften gutes Verhalten und Koexistenz mit den Anhängern der anderen Glauben haben, besonders abrahamitischen Glauben, Juden und Christen, entweder in der Minderheit oder Mehrheit. Der Heilige Koran, den Propheten Muhammad (saw) anredet, sagt:

Sprich: "O Volk der Schrift! kommt herbei zu einem gleichen Wort zwischen uns und euch, dass wir Gott allein dienen, und neben Ihm niemanden anbeten und dass nicht die einen unter uns die anderen als Herren statt Gott nehmen." (3:64)

Aus diesem Grund gibt es viele Kirchen und Synagogen in den islamischen Ländern und den Anhängern dieser Religionen leben zusammen mit einander in Frieden und Koexistenz.

In der islamischen Iran, gemäß den Schätzungen leben ungefähr 150.000 Christen, und sie haben mehr als 300 Kirchen in Teheran und anderen Städten. Es gibt auch Juden Synagogen und anderen Tempeln.

Wie wir alle wissen, leider in den letzten Jahrzehnten hat sich eine Art von Herausforderung, zwischen Islam und den Westen in den europäischen Ländern passiert. Es gibt viele Propaganda gegen den Islam und Muslime in den westlichen Massenmedien. Islam Phobie und Anklage des Islam mit dem Terrorismus sind die weit verbreiteten Thema der heutzutage Medien.

Der Hauptgrund für diese Katastrophe ist extremistische Gruppen in beiden muslimischen Gemeinden und den westlichen Leute. In der Tat, gibt es keine Position für den Muslimischen Extremisten im echten und wirklichen Islam. Ihre extremistischen Aktionen sind immer von den vernünftigen und würdigen Muslimen verurteilt worden. Wie gewöhnlich in Islam, wie das Christentum und andere religiöse Glauben, immer einige falsche und irregeführt Gruppen oder Sekten erschienen worden ist. Es ist nicht fair und gerecht, sie in einer Linie zu bringen.

Die reine und wahre Islam hat keine Beziehung mit Terror und extremistischen Aktionen. Es ist eine Religion der Vernunft, Geistigkeit und Gerechtigkeit, ein Dreieck, das ein glückliches und seliges Leben für den Menschen und die Menschheit garantiert. Der Heilige Koran sagt:

Wer recht handelt, ob Mann oder Frau, und gläubig ist, werden Wir gewiss ein reines Leben gewähren; und Wir werden gewiss solchen (Leuten) ihren Lohn nach der besten ihrer Taten bemessen. (16:97)

Ich möchte hier sagen, dass diese Moschee während seiner fünf Jahrzehnte seines Lebens, immer diese genaue Rolle in seinen Lehren und Programmen gespielt hat, und alle Imame, die, seit damals frühen Tagen Verantwortlich für diese Moschee wurden, diesem gleichen Weg gefolgen sind.

Ich hoffe, dass diese Moschee, wie seines glänzenden Vergangenheit Zeiten, immer ein Ort der aufklärerischen, Frieden und Dienst für alle Menschen bleiben.

Danke für Ihre Aufmerksamkeit!

Mohammad Bagher Ansari

Der Ex-Imam der Moschee an der Alster

Tehran, den 20.05.1991 / 10.08.2012

**********************************

In the Name of God

Ladies and Gentlemen!

First of all I would like to congratulate the 50th anniversary of the founding of this great mosque to the people who have public traffic to this Mosque, People of Hamburg and the authorities of Hamburg state, a Mosque which, in addition to a holy place of worshiping God is also a touristic foundation for Muslims and non-Muslims all around the European countries.

In the early years when this mosque was building the Muslim communities were not so huge in Germany in general and in Hamburg in particular. There was a community of Iranian Muslim who were merchants in Hamburg, consulting with their high religious position In Qum, His Eminence Ayatullah Boroujerdi (March 23, 1875 - March 30, 1961) decided to build a Mosque for their social and religious duties.

Later on the Muslim communities increased all over Germany. Large numbers of Muslims gradually immigrated to this land from Muslim countries in Asia, Middle East and the north of Africa. They came to this land either for work and business or because of wars and unrest in their own countries.

Nowadays according to the authentic estimates around 4.3 million Muslims lives in Germany including the number of 90,000 of Hamburg.

Muslims all over Germany from different ethnic groups or religious divisions always have lived happily in this country and they have had co-existence with the Christian, the main religion of Germany.

According to the Islamic teachings, Islamic societies should have good behavior and co-existence with the followers of the other faiths especially Abrahamic faiths, jews and Christian, either in minority or majority. The holy Quran addressing Prophet Mohammd (pbuh) says:

Say, 'O people of the Book! Come to a word common between us and you: that we will worship no one but God, and that we will not ascribe any partner to Him, and that we will not take each other as lords Beside God..' (3:64)

For this reason there are many Churches and synagogues in the Islamic countries and the followers of these religions live along with each other in peace and co-existence.

In Islamic Iran, according to the estimates live around 150,000 Christians and they have more than 300 Churches in Tehran and the other cities. There are Jew's synagogues and other temples as well.

As we all know, unfortunately in the recent decades there has been created a kind of challenge between Islam and the West in European countries. There are huge propaganda against Islam and Muslims in the western mass media. Islam phobia and charging Islam with terrorism are the widespread subject of nowadays media.

The main reason for this catastrophe is extremist groups in both Muslim communities and the western people. As a matter of fact, there is not position for the Muslim extremist in real Islam. Their extremist actions have always been condemned by the reasonable and dignified Muslims. As usual, in Islam, like Christianity and other religious faiths, have always been appeared some wrong and misled groups or sects. It is not fair and justly to bring them in to one line.

The pure and real Islam has not any relation with terror and extremist actions. It is a religion of rationality, spirituality and justice, a triangle which guarantee a happy and blissful life for the man and mankind. The holy Quran says:

Whoever acts riotously, whether male or female, should he be faithful, We shall revive him with a good life and pay them their reward by the best of what they used to do. (16:97)

I would like to say here that this Mosque during its five decades of its life has always played this very role in its teachings and programs, and all Imams who have been in charge of this Mosque from early days have been following the same way.

I do hope that this mosque, like its shining past periods, always remain a place of enlightening, peace and service for all people.

Thank you for listening!

Mohammad Bagher Ansari

The ex-Imam of the Mosque by the side of Alster

Tehran, 20.05.1991 / 10.08.2012

*******************************

گزارشی از عملکرد اینجانب در مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ

در دوران تصدی اینجانب در مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ که حدود هفت سال بطول انجامید فعالیت های مختلفی در زمینه ساخت و ساز مسجد و برنامه های مذهبی- فرهنگی انجام شد که ذیلاً به بخشی از آنها اشاره می شود:

از کارهای اساسی این دوران بنای کتابخانه جدید، ساختمان اداری و پارکینگ وسیع آن بود که در حدود دو هزار متر مربع به بنای مسجد در قطعه زمین باقیمانده که سالها به همین منظور حفظ شده بود و حتی مبالغی از کمکها هم در حساب مسجد بدین منظور پس انداز شده بود، اضافه شد. بخش عمده ی بودجه ی این پروژه از منابع کمکهای مردمی و دفاتر مختلف ایرانی وابسته به وزارتخانه های ایران که طبق قانون آلمان می توانستند از مالیات سالیانه خود مبلغی را به امور خیریه اختصاص دهند، تأمین گردید.

فعالیت های مرکز و مسجد

فعالیت های مرکز و مسجد زیاد و بسیار قابل گسترش بودند. قبل از توضیح این بخش این نکته را یادآور شوم که در دوران مدیریت با کفایت شهید بهشتی ایشان به این نتیجه رسیده بود که بخشی از فعالیت ها درون مرکزی هستند و بخشی بیرونی. تبلیغات سنتی و مسجدی فعالیت هائی هستند که در داخل مسجد انجام میگیرند و برخی از فعالیت ها فرهنگی- اسلامی هستند که باید پا را از مسجد فراتر گذاشت. بدینمظور ایشان انجمنی که مرحوم آقای محققی بنام انجمن ایرانیان به ثبت رسانده بود با متن دیگری به عنوان « مرکز اسلامی هامبورگ » به ثبت رساند که بر اساس آن فعالیت های فرهنگی دینی برای کلیه مسلمانان از ملیت های مختلف و حتی آلمانی ها در نقاط مختلف آلمان پیش بینی شده بود. به موجب این اساسنامه که در12 ماده تنظیم شده بود روحانی مرکز با معرفی امامان سابق مرکز که در قید حیات هستند به مرجع عالی وقت و تأیید ایشان منصوب می شد و مرکز حق داشت که در نقاط مختلف آلمان شعبه هائی را افتتاح کند.

فعالیت های مذهبی و سنتی مسجد

همانگونه که عرض شد فعالیت های مرکز شامل اجرای برنامه های مذهبی و سنتی و فرهنگی- تبلیغی بود.

در بخش اول فعالیت های زیر انجام می شد:

1- نماز جماعت هر روز ، ظهر و عصر و مغرب و عشاء.

2- نماز جمعه که با حضور شیعیان از ملیت های مختلف و برادران اهل سنت برگزار می شد. از سنت های حسنه شهید بهشتی (ره) در مسجد و مرکز این بود که برای جذب اهل سنت و ملیت های مختلف در سجده های نماز از مهر استفاده نمی شد. محل سجده عبارت بود از حصیر طویل گیاهی نرم با عرض حدود سی سانت که جلوی صفوف نماز جماعت پهن می کردند. همچنین در اذان و اقامه نماز جمعه شهادت به ولایت که جزء اذان و اقامه نیست حذف می شد. این سنت همچنان ادامه یافته بود و لذا نماز جمعه هامبورگ تنها نماز جمعه ای بود که مظهر وحدت اسلامی بود و برادران اهل سنت در نماز شرکت می کردند و در قرائت دست به سینه به امام جماعت شیعه اقتدا می کردند.

البته این رسم برای برخی از شیعیان و حتی روحانیانی که از ایران به مسجد می آمدند ثقیل بود که لازم بود آنها را توجیه نمائیم. برخی قانع نمی شدند و آنرا تنزل از اعتقادات می دانستند، در حالی که ترک برخی از مستحبات برای مصالح مهم تنزل از اعتقادات نیست. همین جذب و رابطه حسنه موجب شده بود که برخی از برادران اهل سنت مستبصر شوند و به مذهب اهل بیت بگروند. جالب اینکه این دوستان که عمدتاً از اهالی مغرب، تونس و اندونزی بودند در اثر ارتباط با هموطنان خود در این کشورها آنها را هم به تشیع دعوت و هدایت کرده بودند.

حضور ملیت های مختلف در نماز جمعه مستلزم ضرورت قرائت خطبه به حد اقل سه زبان فارسی ، عربی و آلمانی بود. من در اوائل خطبه را به زبان فارسی و عربی ایراد می کردم و ترجمه آلمانی آن توسط برادری از طریق کابین ترجمه انجام می شد. بعد از فراگیری زبان آلمانی ترجمه آنرا به این زبان از روی متن قرائت می کردم. تدوین متن خطبه را با کمک ونظارت یکی از دوستان، خود تهیه می کردم.

3- نماز عید فطر و قربان از مراسم پرشکوه مسجد بود که به خاطر تقید مسلمانان اهل سنت موجب اجتماع گسترده ایرانیان نیز بود. خطبه های نماز به سه زبان مذکور ایراد می گردید و بعد از نماز پذیرائی شیرینی و چای توسط بانیان خیر انجام می شد. ضمناً مراسم دعا و نیایش عید نوروز همه ساله برای ایرانیان، که جمعی از آنها مقید به حضور در مسجد به هنگام تحویل سال نو بودند، با شکوه خاصی برگزار می شد.

4- از دیگر فعالیت های مسجد سخنرانی هر شب جمعه به زبان فارسی در طول سال بود که به عنوان بحث تفسیر برای ایرانیان اجرا می گردید. من در این بخش تفسیر سوره اسراء را شروع کردم که در هر جلسه یک آیه را عنوان نموده با استفاده از آیات مربوطه دیگر قرآن و همچنین استفاده از روایات و مطالب مناسب دیگر بحث را ادامه می دادم. شایان ذکر است که بخش عمده ای از این سوره مبارکه بر روی کاشی های زیر گنبد مسجد با خط زیبائی منقوش است. این بحث تفسیری که برای گوینده نیز اثر معنوی زیادی بر جای می گذاشت همچنان تا پایان مأموریت هفت ساله ادامه داشت و جالب این که در هفته های پایانی اقامت، تفسیر این سوره نیز به پایان رسید.

در پایان مراسم شب جمعه حاضران با چای و نان و پنیر و سبزی، که اهدای بانیان خیر بود، پذیرائی می شدند و امام مسجد تا خدا حافظی آخرین نفرات در میان آنها حاضر بود.

5- احیاء مناسبت های دینی، شامل اعیاد و وفیات و امثال آنها از دیگر مراسم سنتی مسجد بود. این مناسبت ها با صدور اطلاعیه و ارسال آن برای ایرانیان برپا می شد که حضور خوبی را در پی داشت. اوج این مراسم در ایام عاشورا و شبهای قدر بود که جمعیت زیادی از ایرانیان و افغانیها از راه های دور و نزدیک شرکت می کردند. بانیان خیر با اعطای نذورات خود پذیرائی ها را عهده دار می شدند.

6- انجام امور اجتماعی شامل تشرف به اسلام ، ازدواج ، طلاق و مشاوره های خانوادگی و غیره. از آنجا که مسجد از دیر زمان محل تجمع و رجوع ایرانیان و سایر ملیت های مسلمان بوده ، مسلمانان برای امور دینی و اجتماعی خود به آنجا مراجعه می کردند. برای اجرای عقد ازدواج و حل اختلافات خانوادگی و احیاناً طلاق و جدائی مسجد را مرجع این امور برای خود می دانستند. ازدواج مسلمانان با بومیان غیر مسلمان مستلزم گرویدن شخص غیر مسلمان به اسلام بود. برای آشنائی او با اسلام جزوه ای که یک معرفی کوتاه از اسلام بود در اختیار او قرار می گرفت تا آشنائی مختصری به اسلام پیدا کند و پس از آمادگی شهادتین را به زبان جاری نماید. جزوه مزبور سخنرانی شهید بهشتی در یک کلیسا بود که بصورت نوشتار در آمده و به دو زبان انگلیسی و آلمانی منتشر شده بود. هنوز هم از این جزوه برای آشنائی اولیه با اسلام استفاده می شود.

پرونده های تشرف ، ازدواج و طلاق از زمان تأسیس مسجد تاکنون در مرکز بایگانی و حفظ شده است. در دوران تصدی اینجانب هر سال بطور متوسط بین 200 تا 300 مورد از هر یک از تشرف ، ازدواج و طلاق در مسجد اجرا می شد.

به عبارتی دیگر امور دینی مربوط به سراسر زندگی بخشی از مسلمانان به نوعی با مسجد پیوند داشت. ازدواج آنها در مسجد انجام می شد، نوزاد آنها برای گفتن اذان و اقامه در گوشش به مسجد آورده می شد، کودک و نوجوان و جوانان برای فراگیری اسلام به مسجد روی می آوردند و مراسم وفات و ترحیم نیز به مسجد ارجاع می شد. در گذشته که شمار مسلمانان اندک بوده روحانی مسجد باید خود مراسم غسل، نماز میت و تدفین را عهده دار می شد. اما در این اواخر که آمار مسلمانان افزایش یافته بود این کارها به عهده مسلمانان متدین سپرده شده بود.

شایان ذکر است که قبرستان ایرانیان مسلمان همزمان با تأسیس جمعیت مسجد در یک قطعه اختصاصی در گورستان بزرگ هامبورگ تأسیس شده بود. در اواخر دوران اینجانب این قطعه بتدریج پر شده بود. با تلاشی که به کمک دوستان مسجدی انجام شد قطعه دیگری در همان قبرستان برای این امر اختصاص یافت که هنوز مورد استفاده است.

7- مراجعات حضوری و تلفنی مردم برای رفع اختلافات خانوادگی، رفع اختلافات در مساجد شیعیان، سؤالات مذهبی و استشاره و استخاره از دیگر امور جاری مسجد و مرکز بود. درب اتاق امام مسجد و خط تلفن آن به روی همه اقشار در همه ساعات روز و پاسی از شب باز بود و از مراجعان با مهر و شکیبائی و سعه صدر استقبال می شد. این برخوردهای دوستانه و صمیمی راه را برای معاشرت های خانوادگی و میهمانی در منازل در روزهای تعطیل پایان هفته باز کرده بود که دامنه آن حتی به شهرهای دور و نزدیک گسترش یافته بود. همه خود را به امام نزدیک می دانستند و او را محرم راز خود به حساب می آوردند.

8- علاوه بر جلسات ایرانیان جلسات ماهانه ای نیز برای عرب ها و جلسه دیگری برای آلمانی های مسلمان در سالن اجتماعات مسجد برگزار می شد. در این جلسات من نیز حضور می یافتم و احیاناً سخنرانی ایراد می کردم، اما در اغلب جلسات یک سخنران از شهرها و یا حتی کشورهای دیگر برای ایراد سخن دعوت می کردیم. موضوع سخنرانی در این جلسات یکی از موضوعات اسلامی و یا مناسبت مذهبی که در آن حوالی قرار داشت بود.

9- جلسات آموزشی برای کودکان، نوجوانان و جوانان نیز در مسجد تشکیل می شد. برخی از این جلسات را مسجد تشکیل می داد و برخی دیگر را مسلمانان خود تشکیل می دادند. برای این برنامه ها با دفتر مسجد هماهنگی به عمل می آمد که در روزها و ساعت های معین برنامه ها اجراء شود که تداخل پیش نیاید. از جلسات آموزشی ثابت مرکز کلاس تفسیر، فقه و احکام آقای رضوی پاکستانی بود که سالهای متمادی در سالن کتابخانه قدیم مسجد برگزار می شد.

ما از برگزاری این گونه کلاس ها و جلسات در مسجد و مرکز استقبال می کردیم تا از فضای مسجد حد اکثر استفاده بشود و ضمناً رونق حضور مردم در آن حفظ شود. چنانکه سمینارها و مجالس مختلفی نیز از سوی جمعیت های مختلف اسلامی با تعیین وقت قبلی در مرکز تشکیل می شد. آنها تنها هزینه نظافت پس از مراسم را می پرداختند یا خود آنها نظافت را به عهده می گرفتند. از جمله این مراسم و کنفرانس ها مراسم دهه عاشورای پاکستانی ها و عرب ها، کنفرانس مسلمانان آلمانی زبان شمال آلمان و دیگری مخصوص جنوب آلمان، نشست های سالانه اتحادیه انجمن های دانشجوئی ایرانیان و امثال اینها بود.

10- اعزام کاروان های عمره و حج تمتع از دیگر فعالیت های مسجد بود که چند سال ادامه داشت. برای نخستین بار با سفارت عربستان سعودی در آلمان مکاتبه بعمل آمد تا ویزای زیارتی برای زائران ایرانی عازم از مرکز اسلامی هامبورگ صادر نماید. البته در آن دوران رابطه عربستان با جمهوری اسلامی ایران زیاد خوب نبود و مرکز هم چون مرکز ایرانی بود تصور می شد که این درخواست پذیرفته نشود. اما لحن مکاتبات بگونه ای بود که سرانجام پذیرفته شد. البته شرطی هم داشتند و آن اینکه خانم های مجرد باید یا محرمی داشته باشند و یا مرکز اسلامی سلامت اخلاقی آنها را در طول سفر به عهده دار گردد.

این سفرها در بین ایرانیان بسیار جا باز کرد و کاروانها با نظم و ترتیب خاصی رهسپار می شدند. این سفرها تعدادی از ایرانیان را که با مسجد و مذهب چندان سرو کاری نداشتند به مسجد جذب می کرد به گونه ای که پس از بازگشت از مسجدی های پایبند می شدند.

مدیر کاروان یکی از برادران سخت کوش ایرانی به نام آقای کمالی بود که مخلصانه زحمات را بدون دریافت حق الزحمه ای به عهده می گرفت. من خود در چند سفر عمره و تمتع به همراه کاروان رفتم و علاوه بر چند جلسه کلاس های آموزشی که قبل از عزیمت کاروان در مسجد تشکیل می دادیم در طول سفر زائران را راهنمائی می کردم و این توفیق بزرگ را هم در امر خدمت به زائران خانه خدا و هم نفس زیارت اماکن مقدسه بسیار ارج می نهادم.

کاروان ها را غالباً از طریق سوریه می بردیم که توفیق زیارت عتبات مقدسه دمشق نیز فراهم آید.

در این سفرها البته گاهی برخی از زائران که تصور می کردند این سفر مانند دیگر سفرهای آنها توریستی است اعتراضاتی نسبت به هتل و امکانات و امثال اینها داشتند که سعی می کردیم قبل از عزیمت و در طول سفر آنها را توجیه کنیم اما متأسفانه برخی از آنها قانع نمی شدند. یکبار اعتراض علیه مدیر کاروان به دادگاه کشیده شد که مدتی بطول انجامید. گرچه مدیر کاروان در این دعوا برنده شد اما نتیجتاً از ادامه کار دلسرد گردید و این امر موجب توقف اعزام کاروان از مرکز اسلامی گردید. البته بعد از تأسیس و تجربه این کار توسط مرکز اسلامی هامبورگ گروه های دیگری از ایرانیان نیز در هامبورگ این کار را شروع کردند که پس از آن واقعه تلخ مرکز دیگر ضروتی برای ادامه آن ندید.

فعالیت های فرهنگی ـ تبلیغی مرکز

بخش دیگری از فعالیت های مرکز اسلامی هامبورگ فعالیت های فرهنگی ـ تبلیغی آن بود. این فعالیت ها عبارت بودند از:

1- بخش انتشارات: انتشارات شامل ترجمه، چاپ و نشر کتاب، مجله و بروشور های مختلف بود. در زمینه کتاب سعی می شد در هر سال چند عنوان کتاب مورد نیاز مسلمانان آلمانی زبان یا غیر مسلمانان تدوین یا ترجمه شود. طبعاً در گذشته نیز تعدادی از این قبیل کتابها در مرکز منتشر شده بود. علاوه بر آنها عناوین دیگری لازم بود منتشر شود. از کتاب هائی که من ضرورت ترجمه و انتشار آنها را احساس کردم یکی کتاب « شیعه در اسلام » مرحوم علامه طباطبائی، دیگری « اجوبه استفتاءات» مقام معظم رهبری و همچنین « خلاصه جامع السعادات » مرحوم نراقی بود که من خود آنرا تلخیص کرده بودم. لیست کتاب های منتشره مرکز اسلامی هامبورگ روی وب سایت آن قرار دارد.

مجله مرکز به زبان آلمانی « الفجر» نام دارد که از سالها قبل منتشر می شد. این مجله ضمیمه ای هم برای کودکان به نام « سلام بچه ها» داشت که انتشار هردو بصورت دو ماه یکبار ادامه یافت.

بروشور ها حاوی مطالب مختلفی از موضوعات اسلامی بودند که به زبان آلمانی تهیه می شدند. این موضوعات اغلب در خطبه های نماز جمعه در ارائه شده بودند.

همه این کتب، شماره های مختلف مجله فجر و ضمیمه آن و بروشورها و همچنین برخی از کتب ناشرین دیگر به زبان آلمانی با تعیین بهای در محلی در راهروی ورودی مسجد به نمایش گذاشته شده بودند و صندوقی به دیوار نصب شده بود تا کسانی که مایلند آنها را انتخاب و وجه آنها را به صندوق بریزند.

2- تولید و تکثیر نوارهای صوتی و ویدئوئی: با توجه به درخواست های مکرر و استقبال از محصولات صوتی و تصویری مرکز تعداد زیادی از این محصولات بتدریج آماده و توزیع می گردید. مجموع نوارهای صوتی بخش سمعی و بصری مرکز تعداد 1554 حلقه شامل سخنرانی ها، قرآن، سرودها و ادعیه بود. سخنرانی های امامان قبلی مسجد، بحث های تفسیر شبهای جمعه و خطبه های جمعه نیز جزء این نوارها بودند. علاوه بر اینه نوارهای تصویری و ویدئوئی نیز به تعداد 1200 حلقه وجود داشتند که به صورت امانی و یا فروشی در اختیار علاقمندان قرار می گرفت. فهرست کلیه نوارها به صورت مکتوب آماده شده بود که در اختیار ارباب رجوع قرار داده می شد. در این راستا نوارهای سخنرانی های شهید بهشتی در مرکز اسلامی هامبورگ که در زمان ایشان روی نوارهای حلقه ای بزرگ ضبط شده بود روی نوارهای کاست منتقل شد تا استفاده از آنها همگانی شود. این نوارها که به حدود 60 حلقه می رسید مورد استقبال شایانی قرار گرفتند.

3- از دیگر فعالیت های مرکز برگزار کردن کنفرانس ها و سمینارهای مختلف با حضور ملیت های گوناگون مسلمانان بود. در طول سال سه ـ چهار کنفرانس از این قبیل در سالن اجتماعات مرکز برگزار می شد که زمان آنها اغلب هفته وحدت، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) و یکی دیگر از مناسبت های مهم هر سال بود. موضوعات کنفرانس مناسب با زمان برگزاری آن بود.

مرکز برای این کنفرانس ها از مدتی قبل برنامه ریزی می کرد و از شخصیت های برجسته مسلمانان در آلمان و دیگر کشورهای اروپائی برای سخنرانی و همچنین از ملیت های مختلف برای شرکت و حضور دعوت بعمل می آورد. مقالات و سخنرانی ها به زبان های مختلف القاء می گردید که از دستگاه ترجمه برای مستمعان استفاده می شد. این کنفرانس ها فرصت خوبی برای بیان دیدگاه های اسلام انقلابی و همچنین ارتباطات بیشتر مسلمانان با یکدیگر بود.

4- شرکت و حضور در کنفرانس هائی که درآلمان و دیگر کشورهای اروپائی برگزار می شد از دیگر برنامه ها بود. در این دوران اینجانب در کنفرانس هائی در کشورهای انگلیس، سویس، هلند، اسپانیا، فنلاند و غیره شرکت و سخنرانی کردم.

در این کنفرانس ها با چهره های جدیدی از متفکران و نخبگان آشنا می شدیم و با آنها ارتباطات علمی و فرهنگی برقرار می کردیم و برخی از آنها را برای سخنرانی در کنفرانس های مرکز اسلامی هامبورگ دعوت می کردیم.

5- علاوه بر این سفرهای علمی و تبلیغی، در طول سال سفرهای متعددی به شهرهای مختلف آلمان و دیگر کشور های اروپائی برای ایراد سخنرانی، رسیدگی به مشکلات مراکز و مساجد دیگر و ایجاد روابط دوستانه با ملیت های مختلف مسلمانان اعم از شیعه و سنی داشتم. این سفرها مرکز اسلامی هامبورگ را به عنوان محوری برای رجوع و ارتباطات مسلمانان مطرح کرده بود.

6- این ارتباطات موجب پدید آمدن اجلاس سالانه روحانیون اروپا گردید. این اجلاس ها که در نوع خود ابتکاری بود فوائد زیادی را در بر داشت. ارائه گزارش از نوع فعالیت های آقایان در منطقه خود، تبادل تجربه ها و ارائه پیشنهاد ها و راهکارها بمنظور حسن اجرای تبلیغ و دعوت اسلامی از فوائد مهم این اجلاس ها بود.

7- ارتباطات با متفکران و نخبگان اهل سنت و حضور در مراکز آنها نمای زیبائی از وحدت و اخوت اسلامی را به نمایش گذاشته بود. جلسات با آقای عصام العطار شخصیت مورد احترام اهل سوریه و مقیم آلمان و همکاران او در مرکز اسلامی سابقه دار شهر آخن از دیدار های بسیار دوستانه، سود مند و فراموش نشدنی بود. همین امر موجب شد که آنها هنگامی که شورای مرکزی مسلمانان بنام Zentralrat der Muslime in Deutschland متشکل از مراکز اسلامی آلمان را بنیان گزاری کردند با وجود اینکه همه اعضای آن از مراکز اهل تسنن آلمان بودند، از مرکز اسلامی هامبورگ رسماً برای عضویت دعوت بعمل آورند. مرکز اسلامی هامبورگ با آغوش باز از این دعوت استقبال کرد و در جلسات دوره ای آن بطور مرتب شرکت کرد.

8- ارتباطات مکاتبه ای نیز جای خود را باز کرده بود و هر روز نامه های مختلفی را دریافت کرده اقدام لازم را انجام می دادیم. در سال های اخیر اقامت که سایت های کامپیوتری و پست های الکترونیکی تأسیس و راه اندازی شده بود من شخصاً روش کار را آموختم و خود شخصاً پاسخ ایمیل ها را می دادم.

9- در همین دوران بود که با همکاری برخی از دوستان سایت مرکز اسلامی هامبورگ را راه اندازی کردیم. در آن دوران این مرکز اسلامی از نخستین مراکزی بود که دارای سایت و پایگاه بود. علاوه بر مطالب متنوعی مانند جدول اوقات شرعی، برنامه های مرکز و غیره مجله الفجر و متن خطبه های نماز جمعه هر هفته به زبان آلمانی روی این سایت قرار می گرفت.

10- برگزاری مراسم راهپیمائی قدس همه ساله با هماهنگی مرکز اسلامی هامبورگ انجام می شد. از مدتی قبل طی جلساتی با رهبران گروه ها و جمعیت های اسلامی برای این مراسم برنامه ریزی می شد و در روز راهپیمائی علاقمندان با اتوبوس های استیجاری از شهرهای مختلف در محل از قبل تعیین شده اجتماع کرده راهپیمائی را آغاز می کردند. این مراسم در سالهای اولیه هر سال در یک شهر معین برگزار می شد ولی پس از انتقال پایتخت آلمان به برلین همه ساله در این شهر برگزار می شد. علما و روحانیان مقیم شهرهای آلمان و مبلغان اعزامی به مساجد و مراکز برای ماه مبارک رمضان، با شکوه خاصی پیشاپیش جمعیت حرکت می کردند و انتظامات راهپیمائی را جوانان ترک و لبنانی به عهده داشتند. پرچم ها، پلاکاردها و پارچه نوشته ها از قبل آماده بود و در اختیار راهپیمایان قرار می گرفت. در پایان راهپیمائی پس از قرائت آیات نخستین سوره اسراء قطعنامه که شامل مقدمه و چند بند بود به زبان عربی و آلمانی قرائت می شد و راهپیمایان تبریک می گفتند.

11- آماده سازی مرکز و تشکیل میز کتاب برای باز دید عموم در « روز درهای باز مساجد » از دیگر فعالیت های مرکز بود. در آلمان دو روز را به نام در های باز معابد اعلام کرده بودند که یکی روز درهای باز کلیسا و دیگری روز درهای باز مساجد بود. در این روز جمعیت زیادی از آلمانیها از مساجد دیدن می کردند. مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ بخاطر بنای زیبای آن و منطقه دیدنی کنار آن که دریاچه آلستر نام دارد همواره بیشترین بیننده را داشت. در این روز زنان، مردان، جوانان و کودکان از بنای داخلی مسجد باز دید می کردند و در کاشیکاری های مسجد، لوستر و فرش دستباف مدور زیر گنبد خیره می شدند. ضمناً برخی از آنها از بروشورها، نشریات و کتب مرکز دریافت می کردند. شایان ذکر است فرش دستباف مدور مسجد با دفتر جهاد سازندگی در تهران قرار داد بسته و در اراک اجراء و بافته شد. این فرش به مبلغ 60 هزار مارک تمام شد که این مبلغ از محل تأمین گردید.

بنای زیبای مسجد و قدمت نزدیک به پنجاه سال آن، این بنا را در زمره اماکن دیدنی برای توریست های خارجی که معمولاً از کشورهای اروپائی به هامبورگ می آمدند قرار داده بود. در نقشه شهرداری که شامل بناها و مراکز دیدنی شهر بود و توریست ها آنرا دریافت می کردند این مسجد نیز از بناهای دیدنی معرفی شده بود. در طول سال بویژه در بهار و تابستان هزاران نفر اروپائی از مسجد باز دید می کردند.

12- علاوه بر این بازدیدهای عمومی بازدیدهای خاص گروهی نیز وجود داشت که با تعیین وقت قبلی به مسجد می آمدند و ساعتی را در مرکز می گذرانیدند. بیشترین این گروه ها نوجوانان از مدارس مختلف آلمان بودند که برای دیدن معبد مسلمانان و آگاهی ابتدائی از اسلام به مرکز می آمدند. راهنمای این گروه ها خانم حلیمه کراوزن، که از سالها قبل مسلمان شده و در کلاس های درس آقای رضوی پاکستانی شرکت می کرد، بود. او با حوصله خاصی اوضاع مسجد و تعالیم اسلامی را برای بچه ها شرح می داد.

راهنمای گروه بزرگترها آقای سید مصطفی خادم الشریعه بود که به زبان آلمانی مسلط بود و مباحثی از اسلام را برای آنها مطرح می کرد و به سؤالات آنها پاسخ می داد. از آنجا که سالن و شبستان مسجد از معنویت ویژه ای برخوردار بود گاه و بیگاه افرادی از غیر مسلمانان را می دیدم که روی صندلی در سالن نشسته و عمیقاً بفکر فرو رفته. گاهی که از آنها سؤال می شد چه احساسی دارند می گفتند در اینجا احساس آرامش می کنیم.

31- کتابخانه مرکز اسلامی هامبورگ دارای بیش از 5000 جلد کتاب در زمینه های مختلف دینی، تاریخی، فرهنگی، ادبی و اجتماعی پیرامون اسلام است. بخش عمده این کتاب ها کتب منبع و به زبان های عربی، فارسی، آلمانی و انگلیسی هستند. علاقمندان می توانند کتاب ها را دریافت و در محل قرائتخانه مطالعه نمایند و یا به امانت گرفته برگردانند.

فضای کتابخانه در طبقه دوم سالن مسجد قرار داشت که از آن فضا بیشتر برای کلاسها و جلسات آموزشی استفاده می شد. بعداً پس از تکمیل بنای جدید، کتابخانه به طبقه دوم آن، که به صورت مدور و شبیه شبستان مسجد قدیم بنا شده است، انتقال یافت. قفسه های کتاب پس از اتمام بنا سفارش داده شد که شکل و منظره زیبائی پیدا کرد.

بعدها کتابخانه ارزشمند مرکز علمی مرحوم فلاطوری، که متأسفانه فعالیت آن پس از فوت آن مرحوم متوقف شد، به کتابخانه مرکز اسلامی هامبورگ انتقال یافت. این کتابها هم اکنون در سالن دیگری از ساختمان جدید مرکز نگهداری می شوند.

مرحوم فلاطوری که بخش عمده ای از زندگی خود را در آلمان بسر برد سالها در دانشگاه شهر کلن آلمان تدریس و سخنرانی داشت و در محافل آکادمیک و مذهبی شهرهای مختلف آلمان شهره بود. در اواخر عمر مرکز علمی خود را به هامبورگ منتقل کرد و به فعالیت های علمی و تبلیغی خود ادامه داد تا اینکه در همانجا وفات یافت.

جمع آوری کمک های نقدی و جنسی برای حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و امثال آن و ارسال آنها برای ایران همواره از فعالیت های مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ بوده است. در دوران تصدی اینجانب این کار بخوبی ادامه داشت و در اینگونه مواقع با صدور اطلاعیه هموطنان و حتی غیر ایرانیان را نیز برای کمک ترغیب می کردیم. وجوهات شرعی ایرانیان و شیعیان غیر ایرانی نیز جمع آوری و به مراجع عظام تحویل می شد و قبوض به آنها تحویل می گردید. کمک های جنسی نیز جمع آوری و در انبار مسجد ذخیره می شد و پس از رسیدن به حد نصاب برای ارسال، با کامیون یا تریلی روانه کشور می شد. احیاناً برخی از دستگاه های پزشکی دست دوم که در آن زمان مورد نیاز بیمارستان های کشورمان بود و توسط پزشکان ایرانیان مقیم آلمان هدیه می شد نیز ارسال می گردید.

در اینجا این گزارش را برای رعایت اختصار به پایان می برم. کسانی که علاقمند به پیگیری مطالب در این زمینه هستند می توانند به کتاب « تاریخچه مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ » که از انتشارات آن مرکز است مراجعه نمایند. این کتاب به قطر 130 صفحه همراه با تصاویر جالب و تاریخی است که برگرفته از اسناد و مدارک موجود در مرکز و نزد ایرانیان قدیمی بود و در خردادماه سال 1374 به چاپ رسید.

پایان